سقط جنین به عملی گفته می شود که طی آن، تخمک بارور شده را از بین می برند. اغلب پزشکان، بارداری را که در پایان 3 ماه اول صورت می گیرد، سقط جنین می گویند. سقط جنین گاهاً می تواند بطور عمدی یا اتفاقی صورت بگیرد.
در هر دو صورت بیمار باید، تماماً تحت نظارت پزشک متخصص قرار بگیرد زیرا این اتفاق، یک عمل مهم در خانم ها می باشد که در صورت عدم رعایت نکات مهم، می تواند بسیار خطرناک باشد. برای این اقدام می تواند به روش های مختلفی اتکا کرد که در ادامه بیشتر با آن ها آشنا می شویم.
روش های سقط جنین
سقط جنین به عنوان یک عمل مداخله گرانه در امور پزشکی است که به بارداری پایان می دهد. این اقدام را با روش های مختلفی انجام می دهند مانند استفاده از داروها، آمپول های ضدبارداری، روش های خانگی و عمل جراحی.
هر یک از این روش ها احتمال موفقیت متفاوتی دارند. اما نکته حائز اهمیت این است که این روش ها را تحت نظارت پزشک متخصص انجام دهید تا عوارض کمی برای شما ایجاد شود. در حالت کلی پزشکان، با انجام روش های که به مرگ جنین ختم می شود مخالف هستند، مگر در مواردی که بنا به نیاز و در صورتی که جان مادر یا جنین در خطر باشد، از آن ها استفاده می کنند.
سقط جنین با دارو
یکی از متداول ترین روش های که با آن به زندگی جنین خاتمه می دهند، روش مصرف داروها است. این روش ها اغلب تا قبل از هفته دهم بارداری انجام می شود و به علت های مختلفی انجام می شود.
برای مثال ممکن است جنین بطور کامل شکل نگرفته باشد و یا در خارج رحم تشکیل شده باشد که در این صورت پزشک دستور سقط با کمک داروها را تجویز می کند. این روش به هیچگونه عمل جراحی نیاز ندارد و فرد مصرف کننده، یک دوره پریود سنگین را پشت سر می گذارد و در این دوره جنین از بدنش خارج می شود.
یعنی اگر بعد از استفاده از داروها برای اتمام حاملگی، خونریزی های شدید مشاهده کردید، نگران نباشید و کاملاً طبیعی است. سقط با دارو را هم می توان در مطب انجام داد و هم در منزل. منتهی در هر یک از روش ها باید تحت نظارت پزشک قرار بگیرید.
داروهای مختلفی برای اتمام حاملگی استفاده می شود؛
میفپریستون خوراکی و میزوپروستول خوراکی
میفپریستون و میزوپروستول دو تا از داروهای رایجی هستند که برای سقط جنین بکار می روند. میفپریستون باعث می شود دیواره های رحم کاملاً نازک و سپس تخم از ان جدا شود. و میزوپروستول نیز باعث ایجاد انقباضات رحم و در نهایت خروج جنین از رحم می شود. این دو داروی خوراکی را صرفاً در هفته های اول باردای مصرف می کنند تا اثر گذاری دقیق تری داشته باشند.
میفپریستون خوراکی و میزوپروستول واژینال یا زیر‌زبانی
در این روش نیز که همانند روش قبلی عملکرد دارد، قرص میفپریستون را داخل واژن قرار می دهند تا بطور تدریجی آب شود و جذب بدن شود. اگر این روش را در هفت هفته اول بارداری انجام دهید، حتماً جواب می گیرید و گرنه برای ماه های بالاتر، این روش اثر بخشی ندارد. این دارو نسبت به داروهای دیگر عوارضی کمتر اما اثر بخشی بهتری دارند.
متوتروکسات و میزوپروستول واژینال
در مواردی که حاملگی ناخواسته صورت می گیرد و حاملگی در خارج از رحم است، قرص متوتروکسات تجویز می شود. تکمیل روند سقط با این دارو، تا یک ماه طول می کشد و حتماً باید تا هفت هفته اول انجام شود.
میزوپروستول واژینال
این دارو نسبت به داروهای دیگر اثر بخشی کمتری دارد، و تا انتهای هفته 9 بارداری باید مصرف شود. مصرف داروهای تمام کننده بارداری، می توانند عوارضی مانند دوران عادت ماهانه به علاوه سردرد، حالت تهوع، تب، بی حالی و… را ایجاد کند. عوارضی که ایجاد می شوند، در هر فرد بسته به سن و سن بارداری متفاوت است.
شیاف های سقط کننده جنین
برخی قرص ها با نام شیاف هستند که در داخل واژن قرار می گیرند و باعث سقط شدن جنین می شوند. این شیاف ها به سرعت اثر خودشان را می گذارند.
روش های خانگی سقط جنین
به جزء روش های دارویی، روش های خانگی نیز وجود دارد که می توان با کمک آن ها، به دوران بارداری خاتمه دارد. این روش ها شاید عوارض بیشتری نسبت به روش های دارویی داشته باشند، اثر بخشی آن ها کمتر باشد و یا بطور کلی جواب ندهند. اما همچنان در برخی موارد بطور قطعی جواب می دهند.
دوش گرفتن
مدام با آب گرم دوش بگیرید. آب گرم باعث ایجاد انقباضات رحم می شود. هنگامی که رحم بطور مداوم در حالت انقباض قرار بگیرید، سلول تخم را که جنین می گویند، از خود جدا می کند. جنین از راه لوله های فالوپ و دهانه رحم خارج می شود.
مصرف غذاهای دارای ویتامین C
ویتامین سی از ویتامین های است که از بارداری پیشگیری میکند. میزان جوابدهی این روش بسیار عالی است و می توان آن را جزو بهترین روش های خانگی برای پایان بارداری نامید. زمانی که قاعدگی منظمی دارید و حس می کنید باردار هستید، مرکبات، ویتامین سی و هر خوراکی غنی از این ویتامین را مصرف کنید.
دانه کنجد
دانه های کنجد، یکی از مواد غذایی غنی است که در سراسر جهان شناخته می شود. اما در عین حال آن ها می توانند اثرات سقط جنینی داشته باشند.
این دانه ها را می توان هم به صورت مستقیم با آب مصرف کرد و هم می توان آن ها را از شب تا صبح داخل یک لیوان آب خیس کرد و سپس آب غنی از طعم دانه های کنجد را میل کنید. میزان عوارض و خطرات ناشی از این دانه ها بسیار اندک است.
برگ جعفری
برگ های سبز گیاه جعفری، یکی از مواد طبیعی است که در اوایل دوره بارداری می تواند باعث سقط جنین شود. به جزء مصرف برای پایان بارداری، برای تنظیم دوران قاعدگی نیز توصیه می شود. عملکرد این گیاه برای پایان بارداری، شل کردن رحم است و با شل کردن رحم، جنین از دیواره ها جدا و سقط می شود.
به روش های مختلفی می توان این گیاه را مصرف کرد. می توانید جعفری را به همراه کمی آب در یک مخلوط کن ترکیب کنید و سپس آن را میل کنید و یا می توانید گیاه های خشک شده جعفری را دم کرده میل کنید. و یا می توانید برگ خشک شده جعفری را از شب تا صبح داخل واژن بگذارید و سپس چند بار در روز آن را تعویض کنید.
رابطه جنسی
رابطه جنسی مکرر در اوایل بارداری می تواند برای جنین خطرناک باشد. برای استفاده از این روش باید بطور مکرر و مرتباً رابطه جنسی را تکرار کنید. حتی براساس تجربیات، ارگاسم های مکرر نیز می تواند باعث سقط جنین شود.
چای بابونه
چای بابونه یکی از دمکرده های بسیار مفید برای بانوان است که اغلب پزشکان آن را توصیه می کنند. برای آن که این دمکرده اثر سقط جنینی داشته باشد می تواند دوز مصرف این دمکرده مفید را بالا ببرید. خوردن دو یا سه لیوان از این دمکرده برای زندگی جنین خطرناک است.
ورزش سنگین
برای خانم های باردار اغلب اوقات توصیه می شود که ورزش سنگین نداشته باشند و از جابجایی اجسام سنگین پرهیز کنند. به همین دلیل هم توصیه می شود تا خانم های بارداری که در اوایل دوران بارداری هستند، برای پایان دادن به این دوره، ورزش سنگین انجام دهند و در فعالیت های شدید فیزیکی شرکت کنند.
فعالیت های مانند دراز نشست، دویدن سریع و مسافت طولانی، بالا پایین رفتن مکرر از پله، طناب زدن و ورزش های اینچنینی می توانند جنین را از رحم جدا کنند.
سنبل ختایی
گیاه سنبل ختایی دارویی برای فعال کردن انقباضات بدنی است و دوران قاعدگی را برای خانم ها بسیار سهل می کند. این گیاه می تواند در دوران بارداری مصرف شود و سقطی بدون خطر و طبیعی را ایجاد کند. برای مصرف گیاه سنبل ختایی می توانید آن را با یک لیوان آب ولرم ترکیب کنید. مصرف 4 بار در روز از این ترکیب برای پایان دادن به دوره بارداری توصیه می شود.
آب آناناس
حتماً با شنیدن نام آب آناناس در این بخش کمی تعجب کنید. اما براساس تجربیات گفته شده افراد، آب آناناس می تواند در اوایل بارداری باعث از بین رفتن جنین شود. در آب این میوه مقدار زیادی .ویتامین سی به همراه آنزیم های دیگر وجود دارد که برای خانم های بادار خیلی مناسب نمی باشد.
زعفران
معروف ترین و موثرترین گیاهی که برای سقط کردن جنین بکار می رود، زعفران است. زعفران گیاهی قاعده آور است که به خانم های دارای افسردگی و پریودهای نامظنم توصیه می شود. با خوردن دم کرده این گیاه در دوران بارداری، دیواره های رحم برای ریختن شل می شوند که همراه با دیواره ها، سلول جنین نیز از بین می رود.
کورتاژ کردن
یکی از روش های که با آن دوران بارداری را تمام می کنند، روش کورتاژ است. روش کورتاژ روشی است که توسط پزشک متخصص، در مطب و تنها در مواقعی که احتیاج است انجام می شود. کورتاژ با دو روش انجام می شود.
یک به روش ساکشنی که پزشک جنین و تمام اجزاء آن را با یک دستگاه ساکشن می کند و یا از طریق روشی که به آن D&C می گویند. در روش دوم، پزشک دهانه رحم و رحم را با یک وسیله ی تقریباً به شکل قاشق می تراشد تا سلول جنینی از رحم کنده شود.
برای انجام هر یک از این دو روش، پزشک ابتدا موضع را بی حس و سپس اقدامات لازم را شروع می کند.
سقط جنین یکماهه
ماه اول باردری، حساس ترین ماه برای خانم های باردار می باشد. این دوره که بسیار حساس است می تواند تحت تاثیر عوامل قرار بگیرد و سپس باعث سقط جنین شود. بنابراین اگر قصد دارید تا دوران بارداری را تمام کنید، ماه اول بهترین زمان برای انجام اقدامات لازم است.
در این ماه تمام مواد غذایی، داروها و تحرکات موثرتر عمل می کنند. و اگر هم تصمیم بر نگهداری فرزندتان را دارید، باید تمام نکات لازم را در نظر بگیرید و بر روی تغغذیه و تحرکات تان، نظارت داشته باشید.
سقط جنین در هفته دوم
هفته دوم بارداری یکی از آن هفته های حساس است که در صورت ضعیف بودن جنین ممکن است، بارداری پایان یابد. این دوره دوره ای است که بیشترین میزان سقط های ناخواسته انجام می شود. بنابراین باید کاملاً تحت نظارت پزشک قرار بگیرید.
زمانی که علائمی نظیر لکه بینی های نامنظم، درد و گرفتگی شدید را در زیر شکم حس کردید، حتماً با پزشک متخصص در میان بگذارید.
عوارض سقط جنین
سقط جنین نیز مانند هر مشکل دیگری می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. اما بهتر است بدانید که این عوارض همگی موقتی هستند و بعد از مدت کوتاهی دیگر مشاهده نمی شوند.
مگر در صورتی که سقط جنین غیراصولی و دور از نظر پزشک انجام شود. که در اینصورت مشکلات نه تنها بیشتر می شوند، بلکه در مواردی ممکن است برای سلامتی خطرناک نیز باشند. برخی از این عوارض شامل موارد زیر می شوند؛
- سقط ناقص یکی از عوارضی است که پایان دادن به دوره بارداری آن را ایجاد می کند. سقط ناقص یعنی بعد از مرگ جنین، تمام اجزاء بدن آن از بدن خارج نمی شود و برخی از آن ها باقی می ماند. که در اینصورت باعث عفونت و خونریزی های شدید می شود.
- یکی دیگر از عوارض، ایجاد عفونت باکتریایی می باشد. و برای جلوگیری از ایجاد آن به مادر داروهای چرک خشک کن داده می شود تا از بروز عفونت ها جلوگیری کند.
- هنگامی که باقی مانده های جنین در بدن بماند، تب و ترشحات چرکی را ایجاد می کند.
- ممکن است بعد از انجام سقط دچار چسبندگی رحم شوید. چسبندگی به علت از بین رفتن یا آسیب دیدن غشای پایه رحم می باشد که اغلب در کورتاژ کردن ایجاد می شود.
- اگر برای سقط از دستگاه های پزشکی استفاده شود، ممکن است رحم را در اثر خطاهی پزشکی سوراخ کنند.
- شایع ترین عارضه سقط، خونریزی های شدید است که اگر توسط پزشک بررسی نشود بسیار خطرناک خواهد بود.
- شوک باکتریایی زمانی ایجاد می شود که بدن فرد با اواعی از باکتری ها درگیر شود. در این زمان عفونت در یک نقطه گیر می کند و سپس ممکن است وارد خون شود.
- خیلی از خانم ها بعد از آن که بارداری نافرجام را تجربه کردند، در اثر احساس گناه و از دست دادن فرزندشان دچار بیماری های روحی مانند افسردگی می شوند.
- سقط جنین می تواند روی هورمون ها تاثیرات منفی بگذارد و با تغییر هورمون ها، تغییرات در خلق و خو ظاهر می شوند.
- اختلالات افسردگی در خواب اختلال ایجاد می کنند.
علائم سقط جنین
این روزها در خیلی از موارد شاهد این هستیم که خانم ها سقط های ناخواسته را تجربه می کنند. درواقع بدون آن که اقدامات جدی اعمال کنند جنین از بین می رود و خودشان خبر ندارند. در این موارد علائمی بروز می کنند که حاکی از سقط شدن جنین است.
- خونریزی: اولین و شایع ترین علائمی که بعد از خونریزی بروز می کند، خونریزی است. به خصوص زمانی که خونریزی شدید و در رنگ های عجیب باشد. در این صورت پزشک تان را سریعاً مطلع سازید.
- حذف احساسات بارداری: برخی از علائم در بارداری مانند حس سرگیجه، تهوع، سردرد و… بطور کلی وجود دارند. با از بین رفتن این علائم بهتر است کمی به سقط جنین شک کنید.
- انقباضات و گرفتگی های بدن: بطور کلی در طول دوران بارداری به علت بزرگ شدن رحم، عضلات شروع به گرفتگی می کنند. اما در زمانی که این گرفتگی ها شدت پیدا کنند، باید سریعاً با پزشک در میان بگذارید.
- تب شدید
- حالت تهوع بیش از حد در صبحگاه
- احساس درد شدید در ناحیه پشت کمر، گردن، دست ها و پاها و شکم
- کاهش تحرکات جنین
- فشار بر لگن
سقط جنین فوری
در ابتدا گفتیم که روش های مختلفی برای سقط جنین وجود دارد. هر یک از روش های که در بالا نام بردیم، مزیت ها و معایب خاص خودشان را دارند و هر کدام از لحاظ میزان اثرگذاری متفاوت هستند. اما روشی که بطور صدرصدی برای سقط جنین جواب می دهد، کورتاژ است.
کورتاژ روش پایان دادن به دوران بارداری است که توسط پزشک و در مطب انجام می شود. این روش را با نام فوری ترین روش می شناسند و بلافاصله جواب می دهد.
اما بهتر است بدانید که کورتاژ کردن کمی خطرناک، پر عارضه و دردناک است. و همه پزشکان این روش را انتخاب نمی کنند. تنها پزشکانی سقط را انجام می دهند که بر اثر بارداری، جان مادر یا جنین در خطر باشد. در اینصورت کورتاژ تجویز می شود.
مراقبت های بعد از سقط جنین
سقط کردن جنین چه بطور ارادی و چه غیرارادری، امری مهم است و تمام خانم های که این امر را تجربه می کنند باید از بسیاری از لحاظ ها، نکات مراقبتی را رعایت کنند.
- تا 48 ساعت بعد بطور کامل استراحت کنید.
- رابطه جنسی تا پایان خونریزی و دوره نقاهت ترک کنید.
- از مصرف دخانیات و الک بپرهیزید.
- اگر عوارض تان مانند خونریزی و یا درد شدت پیدا کرد، پزشک تان را مطلع سازید.
- تا دو ماه بعد از سقط، از تامپون ها استفاده نکنید.
- استخر رفتن و انجام فعالیت های سنگین را تا حدود 2 ماه کنار بگذارید.
- مصرف مایعات را بالا ببرید.
- غذاهی مقوی میل کنید.
- بارداری تا مدتی به تعویق بیاندازید.
- اجسام سنگین را تکان ندهید.
- تا 72 ساعت استحمام نکنید.
- و در صورت بروز هرگونه عارضه خیلی عادی، پزشک تان را مطلع سازید.
دکتر هایمنوپلاستی
دکتر مجموعه ایران هایمنوپلاستی هستم، متخصص و مشاوره زنان در امور ترمیم پرده بکارت (هایمنوپلاستی) امیدوارم مطالب سایت راهنمای شما عزیزان باشه.